توسعه ی روشهای میکرواستخراج با بهره گیری از فناوری نانو برای نمونه برداری ترکیبات مختلف دارویی و اندازه گیری آنها به روش کروماتوگرافی گازی

در بخش اول این پایان نامه، از یک روش میکرواستخراج ساده با فاز مایع، مبتنی بر استفاده از فیبرهای متخلخل توخالی پلی پروپیلنی و دستگاه کروماتوگرافی گازی با دتکتور یونیزاسیون شعله ای جهت مطالعات پارامترهای فارماکوکینتیکی والپروئیک اسید (یک داروی ضدصرع) در پلاسمای موش صحرایی استفاده شد. پارامترهای موثر در استخراج از قبیل انواع حلال آلی، ph محلول نمونه، سرعت همزدن، زمان استخراج و حجم نمونه ی استخراجی که در استخراج والپروئیک اسید موثر بود، بهینه گردید. تحت شرایط بهینه، والپروئیک اسید با استفاده از حلال استخراج کننده ی 1- اکتانول، از نیم میلی لیتر از پلاسمای موش صحرایی که با مقدار معینی محلول اسیدی حاوی استاندارد درونی (1- اکتانوئیک اسید) رقیق شده بود، استخراج شد. حد تشخیص روش، 17 نانوگرم بر میلی لیتر بدست آمد. از این روش برای تعیین پارامترهای فارماکوکینتیکی مانند ماکزیمم زمان و غلظت دارو در پلاسما، نیمه عمردارو، مساحت زیر منحنی غلظت نسبت به زمان، پارامتر پاکسازی دارو و حجم توزیع دارو استفاده شد. در بخش دوم، از یک روش میکرواستخراج با فاز جامد در حالت فضای فوقانی و کروماتوگرافی گازی با دتکتور یونیزاسیون شعله ای (hs-spme-gc-fid) با استفاده از یک فیبر کامپوزیت پلی آنیلین/ گرافن که با روش الکتروشیمیایی (ولتامتری چرخه ای) بر روی سیم نازک پلاتین پوشش داده شده بود، برای استخراج و جداسازی n- متیل پیرولیدین (پیش ماده ی سنتزی در داروی سفپیم) استفاده شد. برای افزایش حساسیت و کارآمدی روش پارامترهایی از جمله مقدار گرافن بکاررفته در تهیه ی فیبر، دمای واجذب، زمان واجذب و پارامترهای موثردر استخراج از قبیل اثر ph ، نیروی یونی محیط، زمان استخراج، زمان استخراج، سرعت هم زدن، حجم فضای فوقانی موثر در استخراج بهینه شدند. با توجه به نمودارکالیبراسیون، محدوده ی خطی بین 10 تا 960 میکروگرم بر لیتر، ضریب هم بستگی 994/0و حد تشخیص 3 میکروگرم بر لیتر بدست آمد. در بخش سوم این پایان نامه، یک روش استخراج نقطه ابری با استفاده از هیدروژل حساس به ph برای پیش تغلیظ و اندازه گیری اسپکتروفتومتری کمپلکس جیوه معرفی شده است. این روش با هدف استخراج، تمیزسازی و پیش تغلیظ آنالیت مورد نظر از نمونه های آبی توسعه یافته است. در مرحله استخراج، با افزودن مقدار مناسبی از پلیمر پلی(استایرن- آلترناتیو- مالئیک انیدرید) بعنوان هیدروژل حساس به ph به محلول آبی نمونه، حالت ابری شکل می گیرد و این فاز ابری در کل محلول پخش می شود. ترکیبات آلی یا معدنی که توانایی لازم برای برهم کنش با ذرات پلیمر از نوع جذب سطحی فیزیکی یا شیمیایی یا گیر افتادن در داخل خلل و فرج پلیمر را داشته باشند به فاز آلی استخراج می شوند. پس از سانتریفیوژ، فاز غنی از هیدروژل ته نشین می شود. با حل کردن فاز مذکور در حلال مناسب، مقدار جذب آنالیت با اسپکتروفتومتر اندازه گیری می شود. در این مطالعه، از روش طراحی آزمایش و بررسی رویه پاسخ جهت بهینه سازی فرآیند پیش تغلیظ و استخراج استفاده شده است. سادگی، سرعت اجرا و هزینه کم از مزایای روش میکرواستخراج پیشنهادی می باشند.